ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระศพ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ การจัดสร้างพระโกศปรากฏชื่อ ไม้จันทน์หอม ไม้มงคลชั้นสูงใช้ในงานพระราชพิธีที่มีมาแต่ครั้งโบราณยุคพุทธกาล
จากข้อมูลอุทยานแห่งชาติกุยบุรี สำนักงานพื้นที่อนุรักษ์ที่ 3 สาขาเพชรบุรี กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช รวมทั้งเอกสารเผยแพร่ให้กับนักเรียนนายร้อย จปร.ที่พระตำหนักวังสวนปทุมซึ่งกล่าวถึงความน่าสนใจของไม้ชนิดนี้ว่า ไม้จันทน์หอมเป็นไม้ที่มีค่าหายากชนิดหนึ่ง จัดเป็นไม้มงคลชั้นสูงใช้ในงานพระราชพิธีมาเนิ่นนานตั้งแต่สมัยโบราณยุคพุทธกาล กล่าวคือ มักจะใช้จตุชาติสุคนธ์ คือ ของหอมจากธรรมชาติ 4 อย่างได้แก่ กลิ่นของกฤษณา กระลำพัก จันทน์หอมและดอกไม้หอม ประพรมในพระราชพิธีต่างๆ เช่น พระราชพิธีมงคลถวายพระนามเจ้าชายสิทธัตถะในปฐมวัยและตอนที่เหล่ากษัตริย์เพื่ออันเชิญพระหีบน้อยที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุเข้าประดิษฐาน
และแม้แต่ในจดหมายเหตุจีนสมัยราชวงศ์ถัง (พ.ศ.942-957) จดบันทึกพระไตรปิฎกในประเทศอินเดียและสิงหลกล่าวถึงการฌาปนกิจศพพระอรหันต์องค์หนึ่งโดยถูกต้องตามขนบธรรมเนียมในพระวินัยมีการสร้างกองฟืนขนาดใหญ่มีส่วนกว้างเป็นพื้นที่สี่เหลี่ยมกว่า 30 ศอก มีความสูงดุจเดียวกัน ตอนใกล้ยอดวางลำดับด้วยไม้มีกลิ่นหอมชนิดอื่น
นอกจากนี้ยัง พบประวัติการใช้ไม้หอมในประเทศไทยสืบเนื่องยาวนานอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ ยุคประวัติศาสตร์ตอนต้นมาจนสมัยอยุธยาและกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งระบุในใบส่งสินค้าในจดหมายเหตุพบครั้งที่เป็นเครื่องหมายบรรณาการที่สำคัญอีกด้วย
ข้อสำคัญไม้จันทน์หอมนี้จำเป็นต้องใช้ไม้จันทน์หอมที่ ตายพราย หมายถึง การยืนต้นตายจะตัดโค่นก่อนไม่ได้ เพราะจะไม่มีกลิ่นหอมในระดับที่ใช้งานได้ ต้องใช้ไม้จันทน์หอมตายพรายเท่านั้น แต่จะต้องทำพิธีขอจากรุกขเทวดาโดยพราหมณ์อ่านโองการและตัดตามฤกษ์ดีเท่านั้น
ส่วนพื้นที่ที่สำรวจพบไม้จันทน์หอมที่อุทยานแห่งชาติกุยบุรี และป่าสงวนแห่งชาติกุยบุรี ตำบลหาดขาม อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดไม้จันทน์หอมตามธรรมชาติ พบขึ้นหนาแน่น เป็นหมู่ไม้ขนาดใหญ่และจากลักษณะต้นไม้จันทน์หอมที่พบยืนต้นตายตามธรรมชาติ (ตายพราย) โดยได้พิจารณาจากลักษณะไม้ที่มีเนื้อหอม เนื้อไม้แกร่ง คุณภาพดี เปลาตรง และมีขนาดเหมาะสมตามที่กรมศิลปากรต้องการ ทางอุทยานแห่งชาติกุยบุรีจึงได้คัดเลือกไม้จันทน์หอมเพื่อใช้ในพระราชพิธีจำนวน 3 ต้น ได้แก่ ต้นแรกมีเส้นรอบวง 170 ซ.ม. สูง 6 เมตร เนื้อไม้แก่นสีดำ มีกลิ่นหอม, ต้นที่ 2 มีเส้นรอบวง 100 ซ.ม. สูง 5 เมตร เนื้อไม้แก่นสีดำ มีกลิ่นหอมมาก และต้นที่ 3มีเส้นรอบวง 117 ซ.ม.เนื้อไม้แก่นสีเหลือง มีกลิ่นหอม
จากไม้มงคลชั้นสูงซึ่งครบพร้อมด้วยคุณค่าจึงเป็นเรื่องไม่ง่ายที่จะได้เนื้อไม้ดังกล่าวมาสร้างพระรองประดับพระโกศพระบรมศพ พระศพ ตลอดจนใช้ทำฟืนและดอกไม้จันทน์ในพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระบรมศพ พระศพ อีกทั้งดอกไม้จันทน์ดอกไม้ประดิษฐ์ซึ่งเดิมทำจากไม้จันทน์แท้ๆ
ยังเป็นอุทาหรณ์เตือนสติให้ทำแต่สิ่งดีงามเมื่อยังมีโอกาส เมื่อล่วงลับไปแล้วคุณความดีจะได้ขจรขจายเหมือนกลิ่นหอมอันเป็นมงคลที่เป็นอมตะ มิรู้เสื่อมคลาย
แหล่งข้อมูล ; เดลินิวส์ วาไรตี้ "เล่าเรื่องไม้จันทน์ สู่ไม้หอมเครื่องบรรณาการ" 31 ม.ค.51
คำค้นหา : อุทยานแห่งชาติกุยบุรี ,ช้างป่ากุยบุรี , กระทิงอุทยานแห่งชาติกุยบุรี , เสือโคร่งอุทยานแห่งชาติกุยบุรี,จองบ้านพักอุทยานแห่งชาติกุยบุรี ,ช้างป่าอุทยานแห่งชาติกุยบุรี,ดูนกอุทยานแห่งชาติกุยบุรี ,แผนที่อุทยานแห่งชาติกุยบุรี ,เที่ยวกุยบุรี ,แหล่งท่องเที่ยวจังหวัดประจวบคีรีขันะธุ์ , kuiburi national park เที่ยวอุทยานแห่งชาติกุยบุรี,กุยบุรีซาฟารีเมืองไทย,น้ำตกดงมะไฟอุทยานแห่งชาติกุยบุรี ,อำเภอกุยบุรี ,กุยบุรีโมเดล ,ชมรมรักษ์ กระทิงไทย
